Endokrynologia

Badania endokrynologiczne to grupa badań diagnostycznych, które mają na celu ocenę poprawności funkcjonowania układu endokrynnego danego pacjenta, przede wszystkim poprzez pomiary poszczególnych hormonów.

Układ endokrynny pacjenta, nazywany inaczej układem hormonalnym lub wewnątrzwydzielniczym, to zbiór narządów, które produkują hormony. Hormony to substancje chemiczne mające na celu kontrolę wielu procesów zachodzących w ludzkim organizmie. Jest to możliwe dzięki bardzo złożonym, wielopoziomowym mechanizmom regulacyjnym przebiegającym z udziałem wielu komórek i tkanek, co zapewnia precyzję działania.

Hormony produkowane w jednym miejscu w ciele (przez narząd będący częścią układu endokrynnego) przemieszczają się z krwią przez naczynia żylne i tętnicze, aż trafią do swojego, ściśle określonego miejsca działania. Mogą zarówno pobudzać jak i hamować przebieg określonych procesów, a ich produkty końcowe wpływają na niższe wydzielanie tych hormonów, które pobudzają ich tworzenie – jest to podstawowy mechanizm działania tego układu, czyli sprzężenie zwrotne ujemne.

Badania endokrynologiczne mają na celu ocenę stężeń i aktywności danych hormonów, których zaburzenia mogą być odpowiedzialne za występowania objawów klinicznych u pacjenta. Często wyrównanie zaburzeń równowagi hormonalnej przynosi szybkie ustąpienie tych objawów, z którymi często pacjent nie mógł uporać się przez lata, dlatego niezwykle ważne jest, aby zawsze mieć na uwadze stan swojego zdrowia w zakresie gospodarki hormonalnej.

Jako, że hormony wpływają na praktycznie każdy aspekt funkcjonowania ludzkiego ciała, ich objawy mogą być bardzo niecharakterystyczne lub przypominać objawy innych chorób. Obszar funkcjonowania, który będzie ulegał zaburzeniu jest dość ściśle związany z narządem hormonalnym, który nie funkcjonuje w sposób prawidłowy, np:

• zaburzenia pracy tarczycy mogą dawać przeciwne do siebie zespoły objawów, w zależności od tego, czy występuje jej nadczynność czy niedoczynność. W przypadku niedoczynności ogólna intensywność metabolizmu ulega obniżeniu, czego objawami mogą być: przybranie na wadze, nadwaga i otyłość, zmęczenie, ospałość, zaparcia, sucha, blada skóra, obrzęki, obniżone tętno
  W przypadku nadczynności tarczycy objawy będą odwrotnością tych opisywanych powyżej, czyli będzie występowała utrata masy ciała, wzrost apetytu, uczucie gorąca, nerwowość, pobudliwość i szybsze tętno.
• nieprawidłowa praca trzustki najczęściej jest objawem cukrzycy, gdzie organ ten nie produkuje wystarczającej ilości insuliny, hormonu odpowiedzialnego za poprawne zużywanie przyjmowanych wraz z pokarmem cukrów. Do pierwszych objawów, które mogłyby wskazywać na cukrzycę należą zwiększone pragnienie połączone ze znacznie częstszym oddawaniem moczu, utrata masy ciała, częste infekcje układu moczowego
  Objawów tych nie należy ignorować, gdyż nieleczona cukrzyca może skutkować ciężkimi dla zdrowia, a nawet dla życia pacjenta powikłaniami
• nadnercza odpowiedzialne są za produkcję hormonów z grupy glikokortykosteroidów, a w wyniku zaburzeń ich pracy może dochodzić do rozwoju chorób takich jak np. zespół Cushinga, wynikającego ze zbyt wysokich poziomów kortyzolu we krwi chorego. Najczęstsze objawy zespołu Cushinga to: przyrost masy ciała i charakterystyczna otyłość tzw. cushingoidalna, polegająca na nadmiernym gromadzeniu się tkanki tłuszczowej w okolicy karku, obojczyków i tułowia, pojawienie się czerwonych rozstępów na skórze, zaburzenia nastroju, szczególnie depresyjne, trądzik, zbyt wysokie ciśnienie krwi, u kobiet- zaburzenia miesiączkowania

Wiele z wyżej wymienionych jednostek chorobowych może być wywoływane nie tylko przez nieprawidłową pracę narządu bezpośrednio produkującego dany hormon, ale także przez zaburzenia narządów hormonalnych, które odpowiedzialne są za nadzorowanie funkcji innych organów tego układu, czyli tzw. narządy nadrzędne w układzie hormonalnym.

Ze względu na złożoność patomechanizmów i często występujące nieoczywiste objawy wielu chorób endokrynologicznych badania hormonalne mają nieocenioną wartość w procesie diagnostycznym, który umożliwi zaplanowanie precyzyjnego leczenia nastawionego na jak najszybszą poprawę stanu zdrowia chorego i uwolnienie go od uciążliwych objawów.

Najczęściej wybierane badania

• Badanie TSH
  Podstawowe badanie wykonywane przy kontroli funkcjonowania tarczycy
• Anty-TG
  Przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie mogą być wytwarzane przez organizm w chorobach o podłożu autoimmunologicznym.
• Prolaktyna
  Prolaktyna pełni kluczową rolę w organizmie człowieka. Odpowiada za odpowiednie funkcjonowanie układu rozrodczego u kobiet oraz utrzymanie libido u mężczyzn.
• Kortyzol
  Kortyzol odpowiada za regulację poziomu glukozy we krwi oraz wpływa na procesy metaboliczne organizmu. Nadmiar kortyzolu przyczynia się m.in. do rozwoju otyłości oraz bezsenności.
• FT3
  Określenie hormonu tarczycy FT3 – trijodotyroniny (wolnej frakcji hormonu T3)
• FT4
  Tyroksyna, zwana także tetrajodotyroniną (T4), jest hormonem tarczycy, który wpływa na ogólny metabolizm organizmu.
• Anty TPO
  Ludzka peroksydaza tarczycowa (TPO) to enzym tarczycy, który jest obecny w mikrosomach tyreocytów a także ulega ekspresji na powierzchni komórek..
• Profil Tarczycowy ogólny
  Pakiet badań niezbędny do prawidłowej diagnostyki i monitorowania pracy tarczycy